Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng.

Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Thời gian gần đây, TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận một tình trạng đáng lo ngại khi hàng trăm người hiến máu nhận được các cuộc gọi lạ từ những người tự xưng là nhân viên của Sở Y tế, Bệnh viện Truyền máu Huyết học, Trung tâm Hiến máu nhân đạo thành phố và các đơn vị tổ chức hiến máu. Những đối tượng này thông báo rằng kết quả hiến máu của người dân có ‘bất thường’ và yêu cầu cung cấp hình ảnh căn cước công dân, tài khoản VNeID, kết bạn Zalo để ‘hướng dẫn đăng ký khám, làm xét nghiệm hoặc xác minh danh tính’. Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đã xác định đây là một hình thức lừa đảo mới, gây hoang mang trong cộng đồng người hiến máu tình nguyện và đe dọa nghiêm trọng đến quyền lợi của người dân.

Hành vi này cũng gây mất an ninh trật tự xã hội và ảnh hưởng đến uy tín của ngành Y tế cũng như phong trào hiến máu nhân đạo trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Trước tình hình này, ngành Y tế TP Hồ Chí Minh đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông nhằm cảnh báo người dân thông qua ứng dụng ‘Giọt máu vàng’, website, fanpage chính thức và gửi tin nhắn SMS đến cộng đồng người hiến máu để cảnh giác và không cung cấp thông tin cá nhân cho các đối tượng lạ.

Đồng thời, Sở Y tế cũng đã phối hợp với các cơ quan báo đài để truyền thông về quy trình hiến máu, giúp người dân hiểu biết và phòng tránh lừa đảo, đồng thời khuyến khích tham gia hiến máu tình nguyện. Sở Y tế TP Hồ Chí Minh khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân cho các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Khi phát hiện các dấu hiệu nghi vấn, người dân không nên làm theo hướng dẫn của các đối tượng lạ mà cần chủ động báo cáo cho cơ quan Công an hoặc thông báo về các cơ sở y tế để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.

Ngành Y tế TP Hồ Chí Minh khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan để theo dõi tình hình và phối hợp với các cơ quan chức năng nhằm bảo vệ quyền lợi và bảo mật thông tin của người hiến máu. Cũng theo Sở Y tế, các cơ sở y tế và đơn vị tiếp nhận hiến máu chỉ liên hệ với người dân qua các phương thức chính thống. Các tin nhắn gửi đến người hiến máu sẽ hiển thị tên thương hiệu ‘BVTMHH’ hoặc ‘TTHIENMAUTP’. Bệnh viện không yêu cầu người dân cung cấp thông tin cá nhân qua ứng dụng, Zalo hoặc bất kỳ đường link nào.

Nếu có nghi ngờ, người dân có thể gọi ngay đến tổng đài của Bệnh viện Truyền máu Huyết học theo số 028.39557858 để xác minh.

Ngày nay, việc mất tài khoản Facebook do bỏ qua email khôi phục mật khẩu và cảnh báo đăng nhập từ thiết bị lạ trở thành tình huống mà nhiều người dùng gặp phải. Sự cố này thường xảy ra khi người dùng không chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo về việc ai đó đang cố gắng truy cập trái phép vào tài khoản của mình. Thông thường, các vụ chiếm quyền truy cập tài khoản không xảy ra một cách bất ngờ mà có các dấu hiệu tiền triệu.

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất mà người dùng có thể gặp phải là nhận được email khôi phục mật khẩu từ Facebook mà không có yêu cầu hoặc cảnh báo đăng nhập từ thiết bị và địa điểm lạ. Khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, người dùng cần thực hiện ngay các biện pháp để bảo vệ tài khoản Facebook của mình. Bước đầu tiên và quan trọng nhất là thay đổi mật khẩu ngay lập tức nếu nhận được email đặt lại mật khẩu mà không phải do chính mình yêu cầu. Cùng với đó, người dùng cũng nên thông báo với Facebook về việc này bằng cách nhấp vào liên kết ‘Cho chúng tôi biết’ trong email để được hỗ trợ kịp thời.

Ngoài ra, việc bật cảnh báo đăng nhập được coi là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ tài khoản. Tính năng này giúp người dùng nhanh chóng phát hiện truy cập trái phép vào tài khoản. Để bật tính năng này, người dùng có thể thực hiện theo các bước sau: Mở ứng dụng Facebook, chọn ‘Menu’, sau đó chọn ‘Cài đặt và quyền riêng tư’, tiếp đến chọn ‘Cài đặt’, chọn ‘Trung tâm tài khoản’, chọn ‘Mật khẩu và bảo mật’ và cuối cùng chọn ‘Cảnh báo đăng nhập’. Người dùng cũng nên chọn tài khoản Facebook của mình và chọn ‘Thông báo trong ứng dụng’ để nhận cảnh báo một cách nhanh chóng và tiện lợi.

Một biện pháp bảo vệ mạnh mẽ hơn là bật xác thực hai yếu tố để tăng cường lớp bảo vệ cho tài khoản. Người dùng có thể thực hiện điều này bằng cách truy cập vào mục ‘Mật khẩu và bảo mật’, chọn ‘Xác thực hai yếu tố’ và lựa chọn xác thực qua tin nhắn WhatsApp hoặc số điện thoại của mình. Qua đó, người dùng sẽ có thêm một lớp bảo mật quan trọng giúp chống lại việc truy cập trái phép.

Cuối cùng, luôn cảnh giác và chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân là cách tốt nhất để giữ an toàn trên mạng xã hội. Chỉ với vài thao tác đơn giản, người dùng đã có thể bảo vệ tài khoản Facebook khỏi nguy cơ bị xâm nhập trái phép. Việc thường xuyên cập nhật và thay đổi mật khẩu, cùng với việc sử dụng các tính năng bảo mật mà Facebook cung cấp, sẽ giúp người dùng yên tâm hơn khi sử dụng nền tảng này.

Như vậy, người dùng cần tích cực phòng ngừa và chủ động trước các rủi ro an ninh mạng. Bằng cách thực hiện các bước đơn giản như thay đổi mật khẩu, kích hoạt cảnh báo đăng nhập, và bật xác thực hai yếu tố, người dùng có thể tự bảo vệ mình trước những rủi ro mà Facebook có thể gặp phải.

Truy cập Facebook để biết thêm thông tin và cập nhật thường xuyên về các tính năng bảo mật và cách bảo vệ tài khoản của bạn.