Chuyển đổi số y tế đang là một thách thức lớn đối với các bệnh viện chuyên sâu tại Việt Nam. Tại Diễn đàn Y tế Việt Nam 2025, GS.TS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chỉ ra những khó khăn trong việc ứng dụng dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) trong chẩn đoán và điều trị y khoa. Theo ông, các bệnh viện càng lớn, càng chuyên sâu thì càng khó và chậm trong chuyển đổi số y tế.

Thách thức lớn nhất là thay đổi tư duy và con người. GS.TS Lê Hữu Song nhận định rằng nền tảng công nghệ, cơ sở hạ tầng là thách thức đầu tiên. Thực tế, nền tảng băng thông, hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa. Dữ liệu y tế có thể lớn nhưng chưa khai thác được do không thống nhất và chưa chuẩn hóa. Yếu tố quyết định, cũng là thách thức lớn nhất là con người, với sự e ngại thay đổi. Với bệnh án điện tử, quy trình từ chuyên môn, quản lý phải được xây dựng chuẩn. Nhưng không phải đơn vị nào, cá nhân nào cũng mong muốn việc đó.

Bệnh viện lớn chậm chuyển đổi số do nhiều lý do. Hồ sơ bệnh án điện tử là điểm cốt lõi trong chuyển đổi số y tế. Nhưng đến nay, chỉ có 270 cơ sở thực hiện xong việc này, trong số này, không nhiều bệnh viện hạng đặc biệt hoặc cấp chuyên sâu. Từ thực tiễn, GS.TS Lê Hữu Song cho rằng các bệnh viện càng lớn, càng chuyên sâu thì lại càng khó và chậm trong chuyển đổi số y tế. Mấu chốt vấn đề là “thay đổi tư duy”, trong khi thay đổi thói quen đơn vị càng lớn thì càng khó khăn.

Bệnh viện có hàng chục nghìn quy trình chuyên môn khác nhau. Văn bản giấy không kết nối với nhau, muốn chuyển đổi số, sử dụng AI, các đơn vị từ lâm sàng, cận lâm sàng, đến dược, trang thiết bị, kiểm soát nhiễm khuẩn… phải kết nối. Điều này đòi hỏi sự đầu tư và thay đổi lớn trong cách thức làm việc.

Chi phí đầu tư lớn cũng là một thách thức. Các chuyên gia tính toán, trung bình mỗi bệnh viện tuyến tỉnh cần đầu tư hơn 10 tỷ đồng để triển khai bệnh án điện tử. Với các bệnh viện quy mô lớn, số tiền đầu tư còn lớn hơn rất nhiều. Trước đó, Bộ Y tế yêu cầu đơn vị chuyên môn xây dựng quy định kết cấu chi phí ứng dụng CNTT trong giá dịch vụ khám chữa bệnh, cần hoàn thành trong tháng 6, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có hướng dẫn.

Để đẩy nhanh chuyển đổi số y tế, các bệnh viện cần có lộ trình cụ thể và sự đầu tư thích đáng. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý và chuyên môn để giúp các bệnh viện vượt qua thách thức và đạt được mục tiêu chuyển đổi số.

Việc chuyển đổi số y tế không chỉ giúp cải thiện hiệu quả khám chữa bệnh mà còn giúp nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự tham gia và hỗ trợ của nhiều bên, bao gồm cả các bệnh viện, cơ quan quản lý và các chuyên gia trong lĩnh vực y tế và công nghệ thông tin.

Trong bối cảnh hiện nay, chuyển đổi số y tế đang trở thành xu thế tất yếu. Các bệnh viện cần nhanh chóng thích nghi và đổi mới để đáp ứng nhu cầu của người bệnh và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Ứng dụng công nghệ vào ngành y tế đang là xu hướng toàn cầu, đặc biệt với sự phát triển của Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI). Tại Việt Nam, mặc dù tiềm năng phát triển là rất lớn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những khó khăn và định hướng trong quá trình chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song chỉ ra rằng để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang phải đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa được chuẩn hóa. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế được xem là một kho dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không? Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người thường có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và thay đổi một thói quen là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được triển khai. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng hợp tác là điều kiện bắt buộc. Việt Nam là một nước đang phát triển, chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này, và góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành y tế Việt Nam.

Trước những thách thức và cơ hội trong việc ứng dụng công nghệ vào y tế, việc tăng cường hợp tác quốc tế và trong nước, đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng công nghệ, và nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế là những bước đi quan trọng. Từ đó, ngành y tế Việt Nam có thể tận dụng được những lợi ích mà công nghệ mang lại, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sức khỏe cho người dân.

Đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trong ngành y tế không chỉ giúp Việt Nam bắt kịp với xu thế toàn cầu mà còn góp phần tăng cường hiệu quả trong công tác chăm sóc sức khỏe, nghiên cứu và phòng chống bệnh tật. Vai trò của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước là không thể thiếu trong việc tư vấn chính sách và thực thi các giải pháp công nghệ cho ngành y tế.

Chuyển đổi số y tế đang là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh và quản lý y tế tại Việt Nam. Một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình này là triển khai bệnh án điện tử. Tuy nhiên, quá trình triển khai đang gặp nhiều khó khăn về tài chính, nhân lực chuyên môn và hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là tại các bệnh viện tuyến huyện.

Cử tri TP Hải Phòng đã kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ về nguồn lực và kỹ thuật để giúp các bệnh viện tuyến huyện triển khai hiệu quả bệnh án điện tử. Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã phản hồi rằng Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quan trọng tạo hành lang pháp lý thúc đẩy chuyển đổi số y tế. Các văn bản này bao gồm Nghị quyết 193/2025, Nghị định 88/2025, Chỉ thị 07, đặt nền tảng cho chuyển đổi số y tế, hướng tới xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe và phòng bệnh dựa trên công nghệ số.

Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 1150 về kế hoạch triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, giao nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc giải quyết các vấn đề về chi phí dịch vụ khám, chữa bệnh trên hệ thống RIS-PACS. Thông tư 13/2025 của Bộ Y tế cũng đã hướng dẫn kỹ thuật triển khai bệnh án điện tử, cung cấp căn cứ pháp lý cho các cơ sở y tế thực hiện.

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng xác định y tế là lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số, đề xuất đưa vào chương trình Chuyển đổi số quốc gia, hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa và đơn thuốc điện tử. Ngày 13-5, Bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 102/2025 quy định về quản lý dữ liệu y tế nhằm phát triển về hạ tầng dữ liệu y tế.

Tuy nhiên, tính đến ngày 22-7, cả nước mới có 283 trong tổng số hơn 1.500 cơ sở y tế đã triển khai bệnh án điện tử. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 07, giao Bộ Y tế chỉ đạo, đôn đốc 100% các bệnh viện trên toàn quốc phải triển khai bệnh án điện tử, hoàn thành trong tháng 9-2025. Với khối lượng công việc nhiều, phức tạp, đòi hỏi các đơn vị chức năng, bệnh viện phải quyết liệt để hoàn thành đúng lộ trình đề ra.