Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một năm hoạt động, hơn 51.000 mẫu ADN thu nhận, 16 liệt sĩ vô danh được xác minh danh tính

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.

Ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1131/QĐ-TTg, công nhận công nghệ y – sinh học tiên tiến là một trong những nhóm công nghệ chiến lược quốc gia. Sự kiện này đã mở đường cho sự phát triển của lĩnh vực y học tái tạo tại Việt Nam, với sự tham gia chủ động của khu vực tư nhân. Bệnh viện Thẩm mỹ SIAM Thailand đã chính thức ra mắt Ngân hàng mô – tế bào gốc Vicells, đánh dấu bước tiến quan trọng trong ứng dụng y học tái tạo vào đời sống.

Ngân hàng mô – tế bào gốc Vicells là kết quả của hai năm chuẩn bị kỹ lưỡng, với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn diện, an toàn và chuẩn hóa. Vicells không chỉ là một ngân hàng tế bào gốc thông thường, mà còn là cầu nối giữa nghiên cứu khoa học và đời sống thực tế, giữa tiêu chuẩn quốc tế và thể trạng người Việt. Ông Thái Hoàng Sơn, Chuyên gia công nghệ cao của Vicells, CEO của Bệnh viện Thẩm mỹ SIAM Thailand, chia sẻ: ‘Cái tên Vicells là sự kết hợp giữa ‘Vietnamese’ và ‘Cells’. Chúng tôi muốn gửi gắm khát vọng xây dựng một thương hiệu Việt có năng lực toàn cầu, nơi tinh hoa công nghệ thế giới được vận hành bởi trí tuệ và tâm huyết của người Việt’.

Trước khi ra mắt, Vicells đã được Bộ Y tế cấp phép hoạt động từ tháng 01/2025, với chức năng đầy đủ: tiếp nhận, xử lý, bảo quản, lưu giữ và vận chuyển tế bào gốc từ mô mỡ, máu dây rốn, mô dây rốn và máu ngoại vi. Vicells phát triển theo hướng tích hợp cả lưu trữ và ứng dụng lâm sàng, với mục tiêu tiệm cận các chuẩn quốc tế ngay từ đầu. TS. Nguyễn Thị Kiều Oanh, Tiến sĩ chuyên ngành Khoa học Y sinh, Giám đốc Khoa học của Vicells, nhấn mạnh: ‘Điểm khác biệt của Vicells là không chỉ nhập khẩu công nghệ, mà còn phát triển hệ thống nội tại phù hợp với thể trạng, dịch tễ học và cơ địa người Việt – để đảm bảo hiệu quả điều trị cá nhân hóa trong tương lai gần’.

Sự ra đời của Vicells là dấu ấn chuyên môn, minh chứng cho khả năng khu vực tư nhân đồng hành chủ động và có trách nhiệm trong việc hiện thực hóa các chiến lược công nghệ lớn của quốc gia, đặc biệt là trong lĩnh vực y học tái tạo. Sự kiện ra mắt Vicells đã thu hút sự quan tâm của nhiều doanh nhân và khách hàng cao cấp, với sự tham gia của các hoa hậu, á hậu và người nổi tiếng. Talkshow chuyên đề ‘Bảo vệ tương lai bắt đầu từ việc bảo vệ sức khỏe ngay bây giờ’ cũng được tổ chức, với sự tham gia của các chuyên gia đến từ Vicells và đối tác chiến lược của Vicells – 5 Star Medical Club.

Ngân hàng Mô/Tế Bào Gốc Vicells không chỉ là bước tiến chiến lược của Bệnh viện Thẩm mỹ SIAM Thailand, mà còn là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam đã sẵn sàng đóng vai trò chủ động trong đổi mới công nghệ y tế. Với định hướng rõ ràng, nền tảng chuyên môn vững chắc và đội ngũ nhân sự có kinh nghiệm quốc tế, Vicells được kỳ vọng sẽ trở thành một trung tâm kết nối công nghệ sinh học chuẩn quốc tế phục vụ người Việt – từ điều trị, phòng bệnh đến chăm sóc sức khỏe toàn diện.