Khi nhắc đến các thuật ngữ như tinh dịch, tinh trùng, nước xuất tinh, chất xuất tinh, dịch xuất tinh, nhiều người thường nhầm lẫn rằng chúng có nghĩa giống nhau. Tuy nhiên, mỗi thuật ngữ đều có ý nghĩa riêng biệt trong bối cảnh sinh sản nam giới.

Tinh trùng là tế bào sinh sản của nam giới, có hình oval và đuôi dài, kích thước chỉ khoảng 1/20 mm. Chúng được sản xuất ở hai tinh hoàn và bắt đầu xuất hiện từ tuổi dậy thì. Mỗi ngày, tinh hoàn sản xuất khoảng 200 triệu tinh trùng. Để phát triển, tinh trùng cần một môi trường có nhiệt độ từ 34-35 độ C, thấp hơn nhiệt độ cơ thể thông thường.

Mỗi tinh trùng mang các nhiễm sắc thể, được cấu thành từ DNA và gen. Khi một tế bào tinh trùng thụ tinh với một tế bào sinh sản nữ (noãn hoặc trứng), thông tin di truyền của tinh trùng và noãn kết hợp với nhau để hình thành một phôi.

Tinh dịch là hỗn hợp của tinh trùng và dịch xuất tinh. Dịch xuất tinh được tạo ra trong các tuyến sinh dục như túi tinh và tuyến tiền liệt. Dịch xuất tinh có chức năng nuôi dưỡng và bảo vệ tinh trùng trong hành trình đến ống dẫn trứng.

Tinh dịch bao gồm khoảng 10% tinh trùng và 90% chất lỏng từ túi tinh và tuyến tiền liệt. Khi xuất tinh, tinh dịch thường có màu kem trắng hoặc xám nhạt và có mùi amoniac hoặc tẩy nhẹ.

Ngoài ra, có một chất lỏng khác được tiết ra từ dương vật khi cương cứng và kích thích, gọi là chất xuất tinh (pre-ejaculate). Chất xuất tinh được sản xuất bởi các tuyến khác và có chức năng bôi trơn và rửa trôi niệu đạo. Về mặt lý thuyết, chất xuất tinh không chứa tinh trùng, nhưng một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chất xuất tinh của một số đàn ông có thể chứa tinh trùng.

Tinh dịch có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của nam giới. Nếu tinh dịch có mùi khó chịu, có thể đó là dấu hiệu của nhiễm trùng. Tránh thai và vô sinh cũng liên quan đến tinh dịch, với các phương pháp như cắt ống dẫn tinh và thuốc tránh thai nam tiềm năng mới.

Cuối cùng, để giữ cho tinh trùng khỏe mạnh, nam giới nên duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng khỏe mạnh và tránh hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống quá nhiều rượu.

Kiêng quan hệ tình dục trong một thời gian dài có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe tinh trùng của nam giới. Theo tiến sĩ – bác sĩ chuyên khoa 2 Trà Anh Duy, việc kiêng quan hệ từ 2-5 ngày có thể làm tăng mật độ tinh trùng. Tuy nhiên, nếu kiêng quá 7 ngày, mặc dù mật độ tinh trùng tiếp tục tăng, nhưng lại đi kèm với sự suy giảm về độ di động và chất lượng tinh trùng.

Việc kiêng quan hệ quá lâu có thể gây ra tác động tiêu cực đến chất lượng tinh trùng do stress oxy hóa và tổn thương ADN. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng thời gian kiêng xuất tinh quá dài (hơn 10 ngày) có thể làm tăng nguy cơ tổn thương ADN tinh trùng do quá trình oxy hóa trong mào tinh hoàn.

Để tối ưu hóa sức khỏe tinh trùng, các chuyên gia khuyến nghị tần suất quan hệ hoặc xuất tinh khoảng 2-3 ngày/lần. Xuất tinh đều đặn mang lại lợi ích loại bỏ tinh trùng cũ, tạo không gian cho tinh trùng mới khỏe mạnh hơn, giảm stress oxy hóa, hạn chế tổn thương ADN tinh trùng, duy trì môi trường sinh dục ổn định, giảm nguy cơ viêm nhiễm.

Ngoài thời gian kiêng quan hệ, nhiều yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng, bao gồm tăng cường chế độ dinh dưỡng, hạn chế rượu bia và thuốc lá, tập thể dục vừa phải, tránh nhiệt độ cao và căng thẳng kéo dài. Các phương pháp kiểm soát căng thẳng như thiền định, yoga và giấc ngủ đủ giấc cũng có thể giúp cải thiện khả năng sinh sản.

Tần suất xuất tinh lý tưởng để duy trì sức khỏe tinh trùng là khoảng 2-3 ngày/lần. Chế độ dinh dưỡng hợp lý, lối sống lành mạnh và kiểm soát căng thẳng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe sinh sản của nam giới.

Nam giới nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa nam học nếu gặp các dấu hiệu như xuất tinh không đều hoặc gặp khó khăn trong việc xuất tinh, chất lượng tinh dịch có dấu hiệu bất thường, khả năng sinh sản giảm sau hơn 12 tháng quan hệ đều đặn mà không có thai, có tiền sử mắc các bệnh lý liên quan đến tuyến sinh dục. Các xét nghiệm tinh dịch đồ có thể giúp đánh giá số lượng, mật độ, độ di động và hình dạng của tinh trùng, từ đó giúp phát hiện và điều trị các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Như vậy, duy trì tần suất quan hệ hợp lý cùng với lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng cân đối sẽ giúp nam giới cải thiện và bảo vệ sức khỏe tinh trùng, từ đó tăng khả năng sinh sản.