Trong những năm gần đây, sự tương tác giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư đã trở thành một chủ đề nghiên cứu được quan tâm rộng rãi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng não và cơ thể có mối liên hệ chặt chẽ trong việc kiểm soát sự phát triển và tiến triển của bệnh ung thư. Não không chỉ hoạt động như một cơ quan kiểm soát mà còn tham gia tích cực vào quá trình tiến triển của ung thư thông qua các cơ chế giao tiếp phức tạp với cơ thể.

Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh môi trường vi mô của ung thư và ảnh hưởng đến hành vi của tế bào ung thư thông qua các con đường thần kinh và nội tiết. Quá trình giao tiếp giữa não và cơ thể có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của ung thư thông qua nhiều cơ chế khác nhau, bao gồm giao tiếp thần kinh, nội tiết và miễn dịch. Não có khả năng điều chỉnh sự tiến triển của ung thư bằng cách kiểm soát hormone, cytokine và các yếu tố tăng trưởng khác.

Sự hiểu biết về mối quan hệ giữa não và cơ thể trong quá trình tiến triển ung thư mở ra hy vọng phát triển các chiến lược điều trị mới và cải thiện hiệu quả điều trị. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc điều chỉnh sự giao tiếp giữa não và cơ thể có thể giúp kiểm soát sự tiến triển của ung thư. Các phương pháp điều trị như kích thích thần kinh, chặn thần kinh và điều trị hormone đã được nghiên cứu để kiểm soát sự tiến triển của ung thư. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ về mối quan hệ phức tạp này và để phát triển các chiến lược điều trị hiệu quả.

Các nhà nghiên cứu đang tích cực khám phá các phương pháp can thiệp mới nhằm vào mối quan hệ giữa não và cơ thể để điều trị ung thư. Những phương pháp này bao gồm sử dụng kích thích thần kinh để điều chỉnh hoạt động của hệ thần kinh, hoặc sử dụng điều trị hormone để điều chỉnh sự sản xuất hormone của cơ thể. Những tiến bộ trong lĩnh vực này có thể giúp cải thiện hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư.

Tuy nhiên, để đạt được những thành công trong việc điều trị ung thư thông qua việc điều chỉnh mối quan hệ giữa não và cơ thể, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà khoa học, bác sĩ và các chuyên gia y tế khác. Việc chia sẻ thông tin và kết quả nghiên cứu sẽ giúp đẩy nhanh quá trình phát triển các chiến lược điều trị mới và hiệu quả hơn cho bệnh nhân ung thư.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một phương pháp mới để chống lại tế bào ung thư bằng cách kích hoạt cơ chế tự vỡ từ trong ra ngoài. Một hợp chất đường, được tìm thấy trong vi khuẩn sống ở đáy biển sâu, có khả năng kích hoạt một loại chết tế bào được gọi là pyroptosis. Không chỉ có tác dụng phá hủy tế bào ung thư, hợp chất này còn có khả năng báo hiệu cho hệ miễn dịch tham gia vào cuộc chiến chống lại bệnh tật.

Trong các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và trên chuột, hợp chất này đã thể hiện tác dụng chống khối u mạnh mẽ. Phát hiện này mở ra cánh cửa cho một phương pháp điều trị ung thư mới, sử dụng các phân tử tự nhiên để giải phóng sự phá hủy có mục tiêu. Việc khám phá ra hợp chất này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu các tài nguyên vi mô biển để tìm ra các giải pháp mới cho bệnh ung thư.

Khuyến khích pyroptosis – một hình thức chết tế bào được lập trình gây viêm – đã trở thành một chiến lược điều trị hứa hẹn cho bệnh ung thư. Trong nghiên cứu được công bố trên Tạp chí FASEB, các nhà điều tra đã tinh chế một phân tử đường chuỗi dài, hoặc exopolysaccharide, từ vi khuẩn ở đáy biển sâu và chứng minh rằng nó kích hoạt pyroptosis để ức chế sự phát triển của khối u.

Hợp chất, được gọi là EPS3.9, bao gồm mannose và glucose, được sản xuất bởi chủng vi khuẩn Spongiibacter nanhainus CSC3.9 và các thành viên khác của chi Spongiibacter. Phân tích cơ chế cho thấy EPS3.9 có thể trực tiếp nhắm vào 5 phân tử phospholipid màng và gây độc cho khối u bằng cách kích thích pyroptosis trong tế bào ung thư bạch cầu ở người.

EPS3.9 cũng có tác dụng chống khối u đáng kể trên chuột mắc ung thư gan và kích hoạt phản ứng miễn dịch chống khối u. Công trình của chúng tôi không chỉ cung cấp cơ sở lý thuyết cho việc phát triển các loại thuốc dựa trên carbohydrate mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám phá tài nguyên vi mô biển, tác giả tương ứng Chaomin Sun, Tiến sĩ, của Viện Khoa học Trung Quốc cho biết.

Tài liệu tham khảo: A Novel Exopolysaccharide, Highly Prevalent in Marine Spongiibacter, Triggers Pyroptosis to Exhibit Potent Anticancer Effects, bởi Ge Liu, Yeqi Shan và Chaomin Sun, ngày 23 tháng 7 năm 2025, Tạp chí FASEB. DOI:10.1096 / fj.202500412R

Trường hợp hiếm gặp về bệnh nhân mắc đồng thời hai bệnh lý ác tính là ung thư đại tràng và ung thư trực tràng vừa được Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận. Bệnh nhân nam, 66 tuổi, đến từ Ninh Bình, nhập viện với các triệu chứng gồm rối loạn đại tiện, mót rặn liên tục, đại tiện ra máu, phân nhầy và sụt cân nhanh trong vòng 3 tháng gần đây.

Các triệu chứng này là điển hình của bệnh lý tiêu hóa, và bệnh nhân đã được thực hiện các thăm dò chuyên sâu qua hệ thống chẩn đoán hiện đại để đánh giá toàn trạng và xác định giai đoạn bệnh. Quá trình khám xét, kết quả soi đại tràng đã phát hiện một khối u lớn nằm ở trực tràng, cách hậu môn khoảng 10cm và một khối u nhỏ hơn nằm ở đại tràng bên phải, kích thước khoảng 2cm.

Theo bác sĩ Phạm Hoàng Hà, trưởng khoa phẫu thuật tiêu hóa của bệnh viện, đây là một trường hợp đặc biệt hiếm gặp, với tỷ lệ chỉ khoảng 2-5% trong số các trường hợp ung thư đại trực tràng. Sau khi tiến hành hội chẩn chuyên khoa, bệnh nhân đã được chỉ định phẫu thuật nội soi để cắt đoạn đại tràng và trực tràng có khối u, kết hợp với việc lấy toàn bộ hạch di căn trong ổ bụng.

Nhờ kỹ thuật mổ nội soi hiện đại và tay nghề chuyên sâu của đội ngũ bác sĩ, ca mổ đã diễn ra thuận lợi, loại bỏ được khối u và giúp người bệnh bảo tồn chức năng, hồi phục nhanh chóng. Trường hợp này là một cảnh báo quan trọng cho người dân về việc cần đi khám sớm khi có các thay đổi bất thường trong thói quen đại tiện, như đại tiện ra máu, phân nhầy, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc có các yếu tố nguy cơ như polyp đại tràng, viêm loét đại tràng, hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng.

Bác sĩ Hà khuyến cáo rằng tầm soát định kỳ bằng nội soi đại tràng mỗi năm là biện pháp hiệu quả để sớm phát hiện và điều trị triệt để ung thư đại trực tràng. Điều này có thể giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và cải thiện cơ hội sống cho bệnh nhân.

Cũng trong lĩnh vực y tế, một tin tức khác đến từ Singapore, nơi mà các nhà nghiên cứu đã phát triển một hệ thống tính điểm dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI), có khả năng dự đoán chính xác đến 82% sự tái phát của ung thư biểu mô tế bào gan, loại ung thư gan phổ biến nhất. Sự phát triển này mở ra hy vọng mới trong việc ngăn chặn và điều trị ung thư gan hiệu quả hơn.

Kiêng ăn cơm hoàn toàn để giảm cân – Lựa chọn có nên hay không?

Để giảm cân, nhiều người thường kiêng ăn cơm, cắt giảm hoàn toàn carbohydrate (carbs) và ưu tiên cho protein. Tuy nhiên, chuyên gia tư vấn tâm lý và dinh dưỡng thể thao tại Bệnh viện Kokilaben Dhirubhai Amabni (Ấn Độ), cô Pooja Udeshi, cho rằng carbs cũng là một chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu cho sức khỏe, là nguồn năng lượng chính của cơ thể. Kiêng hoàn toàn carbs có thể dẫn đến những hậu quả khó lường cho sức khỏe.

Cô Pooja Udeshi giải thích rằng vì carbs thường gây tăng cân hoặc đường huyết tăng vọt, nên chúng bị loại bỏ. Tuy nhiên, cách ăn này có thể có một số kết quả ngắn hạn, nhưng lại gây hậu quả nghiêm trọng về lâu dài. Áp dụng quá lâu có thể đi kèm với những tác hại nghiêm trọng.

Các tác hại khi loại bỏ carbs khỏi chế độ ăn uống bao gồm:

Mệt mỏi và thiếu năng lượng. Carbs là nguồn năng lượng chính của cơ thể, đặc biệt là cho não. Thiếu glucose sẽ gây mệt mỏi về tinh thần, kém tập trung, cáu kỉnh và uể oải. Mặc dù cơ thể cuối cùng có thể thích nghi với việc sử dụng ketone, nhưng quá trình chuyển đổi này không hề suôn sẻ với tất cả mọi người và có thể không bền vững về lâu dài.

Rối loạn tiêu hóa. Ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trái cây và rau củ, tất cả đều giàu carbs phức hợp, rất quan trọng cho sức khỏe đường ruột. Chúng cung cấp chất xơ nuôi dưỡng lợi khuẩn, thúc đẩy nhu động ruột đều đặn và giảm viêm. Hạn chế carbs lâu dài thường dẫn đến táo bón và suy yếu hệ vi sinh vật đường ruột do thiếu chất xơ.

Thiếu hụt dinh dưỡng. Cắt bỏ hoàn toàn carbs có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch, khiến người bệnh dễ bị ốm hơn. Cách ăn này cũng có thể làm cơ thể mất đi các chất dinh dưỡng thiết yếu như vitamin B, magiê, sắt và chất chống oxy hóa. Nó đặc biệt nguy hiểm đối với phụ nữ, người lớn tuổi và những người có bệnh nền.

Tăng cân trở lại. Chế độ ăn ít carbs khiến cân nặng đã giảm lại tăng trở lại. Ban đầu có thể dẫn đến giảm cân nhanh chóng, chủ yếu là do mất nước và glycogen. Tuy nhiên, hạn chế quá mức có thể dẫn đến thèm ăn, ăn quá nhiều và làm chậm quá trình trao đổi chất theo thời gian. Điều này làm tăng khả năng tăng cân trở lại sau khi nạp lại carbs.

Ảnh hưởng đến tim mạch và tâm trạng. Loại bỏ carbs lành mạnh như trái cây và ngũ cốc nguyên hạt có thể làm tăng lượng chất béo bão hòa hoặc thực phẩm giàu protein, từ đó có thể làm tăng mức cholesterol. Nồng độ serotonin thấp do giảm lượng carbs có thể gây thay đổi tâm trạng hoặc trầm cảm.

Chuyên gia Pooja khuyên rằng thay vì cắt bỏ hoàn toàn carbs, nên cân bằng, kiểm soát khẩu phần ăn, chuyển sang các loại carbs lành mạnh hơn. Mục tiêu không phải là loại bỏ carbs, mà là lựa chọn chất lượng hơn số lượng. Bởi vì khi nói đến dinh dưỡng, tính bền vững quan trọng hơn là những phương pháp ngắn hạn.

Một nghiên cứu mới trên gần 44.000 người tham gia, vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nutrition and Cancer, còn phát hiện chế độ ăn ketogenic – với rất ít carbs, nhiều chất béo, thường được sử dụng để giảm cân – có thể làm tăng nguy cơ mắc tất cả các loại ung thư.

Chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng đang trở thành một nhu cầu thiết yếu trong quá trình điều trị bệnh. Tuy nhiên, tại Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ, số lượng bệnh nhân quá lớn đã khiến cơ sở vật chất không thể đáp ứng được nhu cầu chăm sóc toàn diện cho người bệnh ung thư ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Để giải quyết vấn đề này, vào đầu tháng 4-2025, Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ đã phối hợp với Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng triển khai chương trình chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng.

Sau hơn 2 tháng triển khai, chương trình đã ghi nhận những kết quả khả quan. Chương trình chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng đã mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh. Không chỉ giảm đau và các triệu chứng khó chịu, chương trình còn giúp bệnh nhân và gia đình họ cảm thấy được quan tâm và chăm sóc tốt hơn. Bác sĩ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng khoa Cấp cứu Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng cho biết, nhiều bệnh nhân đã cảm thấy sức khỏe của mình được cải thiện sau khi tham gia chương trình.

Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng đã triển khai chương trình tiếp nhận chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư và ghi nhận sự chuyển biến tâm lý tích cực của người bệnh và người nhà bệnh nhân. Với những trường hợp bệnh nặng không thể đến cơ sở y tế, cán bộ Trung tâm Y tế Cái Răng và trạm y tế có thể đến tận nhà thăm khám, người bệnh được hưởng dịch vụ theo diện bảo hiểm y tế. Bác sĩ CKI Lê Thị Thắm, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng cho biết, chương trình hợp tác tập trung vào các lĩnh vực, bao gồm hội chẩn chuyên khoa ung bướu và chăm sóc giảm nhẹ; hội chẩn và hỗ trợ cấp cứu ngoại viện tại Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng; triển khai phòng khám chuyên khoa ung bướu tại Trung tâm Y tế Cái Răng để thăm khám, sàng lọc một số bệnh lý ung bướu tại cộng đồng; theo dõi sau điều trị và cấp thuốc morphin ngoại trú.

TS.BS Trương Tỷ, Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng, cho biết chương trình hợp tác giữa Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ và Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư, đồng thời, cũng mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho chính hệ thống y tế. Việc hợp tác góp phần nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng, giúp giảm tải cho các bệnh viện lớn và nâng cao hiệu quả điều trị.

Trước những kết quả tích cực của chương trình, Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ và Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng tiếp tục đẩy mạnh hợp tác, nâng cao chất lượng chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng. Chương trình này không chỉ giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn mà còn góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Các chuyên gia y tế cũng hy vọng rằng chương trình này sẽ được nhân rộng tại các địa phương khác, giúp nâng cao khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng. Việc cung cấp dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ tại cộng đồng sẽ giúp giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Với những nỗ lực của Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ và Trung tâm Y tế khu vực Cái Răng, hy vọng rằng chương trình chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư tại cộng đồng sẽ tiếp tục mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh và trở thành một mô hình hợp tác hiệu quả giữa các cơ sở y tế.

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một cấu trúc mới trong tế bào người, được gọi là hemifusome, đóng vai trò quan trọng như một trạm trung chuyển nội bào giúp tế bào sắp xếp, loại bỏ và tái chế các vật liệu bên trong.

Công bố trên tạp chí Nature Communications mô tả hemifusome như một bào quan hoàn toàn mới, bao bọc bởi màng và xuất hiện phổ biến ở nhiều loại mô, từ người đến chuột và khỉ. Cấu trúc này hỗ trợ tế bào sắp xếp, đóng gói, vận chuyển và xử lý các vật chất bên trong một cách hiệu quả.

Hemifusome được phát hiện bằng kỹ thuật cryo-electron tomography (cryoET), một phương pháp hiện đại kết hợp đông lạnh siêu nhanh và kính hiển vi điện tử. Mẫu mô được làm lạnh đột ngột nhằm tránh biến dạng, sau đó chiếu electron để tạo hàng loạt ảnh 2D, rồi dựng thành mô hình 3D chi tiết ở cấp độ gần phân tử.

Các nhà nghiên cứu tin rằng hemifusome có thể giữ vai trò quan trọng trong việc vận chuyển protein hoặc xử lý chất thải, những cơ chế sống còn để duy trì cân bằng nội bào. Khi quá trình này bị rối loạn, tế bào có thể tích tụ độc tố hoặc truyền sai tín hiệu, nguyên nhân phổ biến trong nhiều bệnh lý di truyền, thoái hóa hoặc ung thư.

Tiến sĩ Seham Ebrahim, nhà sinh lý học tế bào tại Đại học Virginia (Mỹ), thành viên nhóm khoa học, cho biết việc phát hiện hemifusome giống như khám phá một trung tâm phân loại mới bên trong tế bào. Khi quá trình này rối loạn, nó có thể liên quan đến các bệnh lý ảnh hưởng trên diện rộng đến cơ thể.

Trong thời gian tới, các nhà khoa học sẽ tiếp tục nghiên cứu xem cấu trúc này hoạt động thế nào trong tế bào khỏe mạnh và thay đổi ra sao trong bệnh lý. Những hiểu biết mới có thể là chìa khóa để phát triển phương pháp điều trị cho các bệnh phức tạp liên quan đến di truyền, chuyển hóa hoặc ung thư.